DİJİTAL ŞİDDET NEDİR?

Gününmüz dünyasında yaygınlaşan teknoloji kullanımı ve bununla birlikte gelişen sosyal medya beraberinde yeni bir şiddet türünü meydana getirdi. Maruz kalanın, eylemi işleyenin ve birçok kimsenin habersiz olduğu bu şiddet türü yer, zaman fark etmeksizin herkes tarafından uygulanabilmekte. 

Sosyal medya araçları vasıtasıyla psikolojik, cinsel veya ekonomik zarar vermeyi amaçlayan saldırılar dijital şiddet olarak adlandırılır. Bu saldırılar günlük yaşamınızda tanıdığınız ve ilişkide olduğunuz insanlardan gelebileceği gibi, eski partnerinizden veya hiç tanımadığınız insanlardan da gelebilir. Bu nedenle şiddetin doğası bulunduğunuz sanal platforma ve şiddet uygulayan kişiye göre değişebilir.

Bu bağlamda kanuni bir tanımı bulunmayan dijital şiddet, teknolojinin olanaklarından faydalanmak suretiyle belirli bir kişiye veya gruba yönelik, bu kişi veya kişilerle ilgili bir bilişim sistemine veya bilişim sistemindeki verilere ilişkin ya da bir bilişim sisteminin araç olarak kullanıldığı rahatsız ya da kontrol edici her türlü eylem ve işlemler olarak tanımlanabilir.

Dijital şiddet teknolojik araç ve sistemlerin kişisel alana müdahale etmek, kişiyi baskılamak, zorlamak, sınırlamak, korkutmak ve kontrol etmek amaçlı kullanılması ile huzur bozucu davranışlar, özellikle tehdit, şantaj, hakaret, ifşa, iftira ve ısrarlı takip olarak nitelendirilebilecek eylemler; bir kişi ya da bir grubu hedef alan ayrımcı, aşağılayıcı ve şiddet içeren davranışlarda bulunulması; kişinin dijital kişisel alanına hukuka aykırı müdahaleler; kişisel verilerin hukuka aykırı elde edilmesi, kullanılması, saklanması veya paylaşılması; cinsel içerikli teklif ve her türlü iletiler, kişinin rızasının olmadığına işaret eden sözlü, yazılı, fiziksel veya engelleme, silme gibi dijital davranışlarına rağmen alternatif araç ve yollarla eylemlere devam etme ve dijital taciz davranışlarını grup etkinlikleriyle gerçekleştirme gibi şekillerde ortaya çıkabilir.

DİJİTAL ŞİDDETE KARŞI HUKUKİ SÜREÇ

Dijital şiddete maruz kalınması sonrası başvurulabilecek yollar ve yapılması gerekenler öncesinde söz konusu durum ile kendi başınıza baş etmek durumu daha ciddi hale getirilmektedir.

Söz konusu sanal ortamda tespit önem arz etmektedir. Eylem yazılı olarak mail, mesaj, gönderi, yorum, haber gibi kanallarla işlenmiş ise bunların ekran görüntüleri alınmalıdır. Eylemi meydana getiren kişiler tarafından  paylaşım kolaylıkla silinebilecek veya değiştirilebilecektir.Özellikle eğer davranış mesaj veya e-posta ile gerçekleştirilmişse bunların silinmemesi önemlidir. 

Bunları hemen yaptıktan sonra hukuki açıdan güvenilir ve resmi bir tespit için https://portal.tnb.org.tr/Sayfalar/TespitHiz.aspx adresi üzerinden Türkiye Noterler Birliği nezdinde oluşturulmuş portal kullanılmalıdır. Her saatte, ücretsiz olarak yapılabilen e-tespit sonrasında herhangi bir notere gidilerek sistemin verdiği başvuru numarasıyla tespit işlemi onaylatılarak belgeye dönüştürülebilir.

Dijital şiddete karşı yapılması gereken ikinci şey, dijital şiddet içeren paylaşım şayet özel mesaj veya e-posta değil de üçüncü kişilere açık bir paylaşımsa, bu içeriğin bir an evvel kaldırılmasını veya erişime kapatılmasını sağlamaktır. Şayet 5651 sayılı İnternet Kanunu kapsamında katalog suçlarda düzenlenen durumlardan biri veya özel hayatın gizliliğinin ihlali söz konusuysa https://www.ihbarweb.org.tr/ sitesi üzerinden Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna her saatte ücretsiz başvurulabilir. Bunların dışında kişilik haklarının ihlali söz konusuysa içerik sağlayıcısına, buna ulaşılamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurularak uyarı yöntemiyle içeriğin yayından çıkarılması istenebileceği gibi, doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesi de istenebilir.

Öte yandan 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında en yakın polis ya da jandarma karakolu ile Cumhuriyet Savcılığına veya Aile Mahkemesine başvurularak ihtiyaç duyulan önleyici ve koruyucu tedbir kararları aldırtılabilir. Ayrıca Emniyet Genel Müdürlüğü’ nün Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı’ na mail yoluyla, telefon ile ve online  başvuru yapılarak ihbarda bulunulabilinmektedir.

Bu adımlar tamamlandıktan sonra failin bir yaptırımla karşılaşması için gerekli adımlar atılmalıdır. Dijital şiddet davranışları çoğu zaman Türk Ceza Kanunu kapsamında düzenlenen suçlardan birini oluşturduğundan faillerin ceza alması sağlanabilir. Bu davranışlar, Türk Ceza Kanunu’nun Bilişim Alanında Suçlar başlığı altında düzenlenen suçlardan olabileceği gibi, klasik suçların bilişim sistemleri aracılığıyla işlenmesi halinde Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar veya Hürriyete, Şerefe, Genel Ahlaka Karşı Suçlar kapsamında da olabilir. Tehdit, hakaret, özel hayatın gizliliğini ihlal, şantaj gibi. Somut olayda bunlardan biri veya birkaçı birlikte gerçekleşmiş olabilir. 

Öte yandan dijital şiddet davranışları nedeniyle kişilik hakları ihlal edilen maruz bırakılanlar, Türk Borçlar Kanunu’nun 58. Maddesi gereğince de saldırı sonrası meydana gelen maddi ve manevi zararın giderilmesini isteyebilir. Bu şiddete maruz kalan kimse tazminat için ayrıca dava açabilme hakkına sahiptir.

Bu makaleye ayrıca bir katkısı olması adına Youtube sayfamdan Dijital Şiddet Nedir? Dijital Şiddete Karşı Hukuki Süreç/ Dijital Şiddete Maruz Kalınca Ne Yapılmalı içerikli bir video çektim: https://youtu.be/cjMpWqnHzFk

#avukatzana #avzanasahin #dijitalşiddet #hukukisüreç #avzanaşahin #hukuk #avukat #mahkeme #dava #dosya #cezahukuku #hakaret #tehdit #özelhayatıngizliliği #stajyeravukat